Tập 2 Shark tank mùa 4 tiếp tục chào đón Wiibike – “một startup khoa học công nghệ trong lĩnh vực giao thông xanh” – theo chia sẻ của Nguyễn Thị Thu Hằng – Đồng sáng lập và điều hành startup Wiibike, phát triển xe đạp trợ lực thân thiện môi trường. Theo đó, Thu Hằng đến Shark Tank để kêu gọi 1,5 tỷ cho 1% cổ phần.
Thu Hằng giới thiệu thêm, sản phẩm chính của Wiibike là các dòng xe đạp trợ lực điện nguyên chiếc, sử dụng “năng lượng xanh” – pin lithium, Một lần sạc đi được 60km, tốc độ 25km/h cho phần điện nếu đạp thêm có thể đạt 40km/h, có khách hàng 1 tuần mới phải sạc điện một phần.
Khung xe làm từ nhiều chất liệu khác nhau, trong đó có khung xe tre là vật liệu tái tạo thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, Wiibike còn cung cấp bộ Wiibike kit để có thể biến xe đạp thường thành xe đạp trợ lực điện trong vòng 15 phút.
Shark Hưng và Shark Bình mới đi thử một vòng, shark Hưng đã phán ngay trước khi hỏi han founder :”Nhìn mặt shark Phú cười thì deal này nhanh thôi, giải pháp thì xanh, founder thì xinh, thôi anh em mình về”.
Các Shark liên tiếp đặt ra câu hỏi về doanh thu và lợi nhuận của Wiibike, tình trạng doanh nghiệp, điểm khác biệt và nổi bật của sản phẩm, bản quyền công nghệ,…
“Tôi chưa thấy gì đặc biệt?”, Shark Liên đặt câu hỏi.
“Wiibike chưa triển khai bất kỳ chiến dịch quảng bá nào nhưng nó đã tự nhiên thu hút được 300 khách hàng mua chiếc xe này” – Thu Hằng tự hào nói về sản phẩm của mình.
Wiibike có sản phẩm thử nghiệm từ 2017 tới nay, giá từ 8,990 triệu – 11,99 triệu, xe làm bằng tre giá cao hơn 33,5 triệu đồng, lãi gộp 51%, từ tháng 7/2020 doanh thu 2,3 tỷ đồng. Từ nay đến 2030 trong số 40 triệu xe hai bánh thì Wiibike có thể phục vụ 2 triệu xe đạp năng lượng xanh, giúp cắt giảm khí thải.
Câu trả lời của Thu Hằng không thuyết phục được shark Hưng, cá mập này đã từng đầu tư vào xe máy điện và pin, nên shark Hưng cho rằng Wiibike chỉ có thể đăng ký về kiểu dáng công nghiệp hoặc giải pháp hữu ích chứ không phải bằng sáng chế.
Chuyên gia phát triển sản phẩm của Wiibike cũng xuất hiện và chia sẻ thêm nhiều thông tin về bộ lưu trữ pin cho xe đạp điện Wiibike Kit. Anh cho biết, bộ kit hoàn toàn do Wiibike tự sản xuất, có thể điều chỉnh kích thước, lắp đặt được lên các xe có kích thước bánh khác nhau. Ý tưởng này cũng có sự nghiên cứu và học hỏi từ các công nghệ đang có trên thế giới. Tuy nhiên, doanh nghiệp chỉ đang trong quá trình tư vấn để đăng ký bản quyền phát minh sáng chế khiến Shark Hưng khá lo ngại vì “chưa nộp thì không khẳng định được gì cả”.
Shark Bình tiếp tục chỉ ra bài toán khó giải hơn dành cho Wiibike: không bán được hàng thì vẫn chết. 9 tháng qua Wiibike chỉ bán được hơn 2 tỷ, công ty có thể vẫn đang lỗ nhưng đã định giá công ty 150 tỷ.
Tuy nhiên, startup có cơ sở để tự tin về doanh nghiệp và sản phẩm khi tiết lộ “ngay khi đưa hàng vào các hệ thống phân phối là bán được hàng ngay. Có những khách hàng còn thanh toán tiền trước khi nhận hàng”. Bên cạnh đó, startup cũng đã tìm hiểu các phương pháp định giá trước khi đến Shark Tank: “Thứ nhất, định giá theo giá trị tài sản chắc chắn không áp dụng được với startup. Thứ hai, theo chiết khấu dòng tiền (DCF): từ nay đến năm 2030, Wiibike sẽ bán ra 2 triệu xe, tương ứng 600 triệu USD doanh thu, lợi nhuận sau thuế là 67 triệu USD…Thứ ba là dựa vào các case study (trường hợp) tương tự. Đã có startup tương tự tham gia Shark Tank và được định giá 6 triệu USD (Datbike). Khi kết hợp cả 3 phương pháp lại thì Wiibike đã chọn con số thấp nhất”.
Câu trả lời này của nhà đồng sáng lập không thuyết phục được các Shark, đặc biệt là ở phương pháp định giá thứ 2. Shark Hưng cho rằng Wiibike mới bán được 300 xe, chưa có dòng tiền để chiết khấu. Shark Phú phân tích Wiibike tính chiết khấu dòng tiền quá đơn giản: “Các em tư duy rất buồn cười. Khi Wiibike có lãi, những người khác nhảy vào thì bài toán mà em đang tính sẽ thay đổi 100%. Dòng tiền nhìn 5 năm là quá dài vì không ai có thể biết sau 5 năm nó sẽ như thế nào, thậm chí sau 1 năm đã khó”.
“Tôi cảm thấy sợ chữ ợ kéo dài. Startup không nên dùng phương pháp chiết khấu dòng tiền quá sớm. Phương pháp chiết khấu dòng tiền số má chưa được bao nhiêu, kéo Excel như thế anh mà là em anh kéo được 15.000 tỷ, nhưng phương pháp DCF không áp dụng được cho startup của em, em nên offer cho các shark một cái định giá “biết điều” hơn”, shark Bình cho rằng founder Wiibike đang bị “ngáo DCF – phương pháp chiết khấu dòng tiền”.
Cách tính này theo shark Việt là đếm cua trong lỗ.
Tiếp lời Shark Bình, Shark Hưng cũng “quay” founder của Wiibike về các chỉ số về phát thải CO2 khi sử dụng xe đạp điện thay cho xe máy. Shark Hưng cũng nhắc đến Tesla, lợi nhuận không đến từ bán xe điện mà đến chủ yếu từ bản quyền phát thải. Shark Hưng nhận xét, đây là mô hình kinh doanh không mới, khó chấp thuận đây là phát minh sáng chế mà chỉ dừng lại ở kiểu dáng công nghiệp hoặc giải pháp hữu ích. Kiểu dáng xe không đẹp, không thể hiện được phong cách.
“Tôi xin lỗi là rất xấu”, các con số đưa ra cũng không thuyết phục được Shark Hưng và cá mập đã không đầu tư deal này.
Shark Việt là nhà đầu tư tiếp theo từ chối đầu tư vào Wiibike. Lý giải về quyết định của mình, Shark Việt cho rằng Wiibike chưa có lịch sử kinh doanh, chưa chứng minh được khả năng quản lý và chiếm lĩnh thị trường.
Là một “tín đồ” của việc bảo vệ môi trường, Shark Liên luôn quan tâm và muốn đầu tư vào các dự án liên quan đến môi trường và đem lại giá trị cho người Việt. Chính vì vậy, Shark Liên rất thích ý tưởng của Wiibike nhưng startup cần cho Shark cơ sở, niềm tin để không “đốt tiền” vô ích. “300 chiếc xe không nói lên điều gì cả. Bạn chỉ mới nói sản phẩm đặc biệt là vừa là xe đạp vừa là xe điện. Nhưng đã là những người yêu thích xe đạp thì sẽ không thích xe đạp điện“. Vì thế Shark Liên cũng quyết định không đầu tư.
Sau khi nghe phần đánh giá của Shark Liên, nhà đồng sáng lập Thu Hằng đã xúc động rơi nước mắt, cho biết những điều Shark Liên vừa chia sẻ cũng câu chuyện mà startup đã nghe suốt 3 năm nay. Nhưng Wiibike luôn kiên định một triết lý trong kinh doanh rằng: những điều mình làm sẽ đóng góp những giá trị đích thực và tạo sự ảnh hưởng lớn tới lối sống, môi trường sống của người dân Việt Nam. Và dù có gọi vốn thành công hay không, Thu Hằng khẳng định sẽ vẫn tiếp tục thực hiện ước mơ này. Chị chia sẻ thêm, Wiibike đến với chương trình không chỉ để nhận được tiền đầu tư. “Định hướng của Wiibike không chỉ dừng lại ở sản phẩm mà muốn đưa ra các giải pháp về giao thông xanh để thực sự đóng góp cho hệ thống giao thông ở Việt Nam” – Thu Hằng bày tỏ.
Để thuyết phục 2 Shark còn lại, Thu Hằng cũng tiết lộ: “Xe đạp trợ lực điện Wiibike là xe đạp trợ lực điện duy nhất thuyết phục được một tập đoàn bán lẻ hàng đầu Châu Á – Nhật Bản. Họ đã chào đón sản phẩm này và họ xem đây là sản phẩm mũi nhọn để kinh doanh tại thị trường Việt Nam”.
“Anh không cần giải thích về business, anh chỉ quan tâm đến mỗi em thôi”, Shark Phú quyết định đưa ra đề nghị 1,5 tỷ cho 10% cổ phần.
Tuy không chấp nhận được định giá của startup nhưng Shark Bình cũng quyết theo deal này khi đưa ra đề nghị 3 tỷ cho 33% cổ phần. Lý giải về quyết định của mình, Shark Bình chia sẻ, anh thích “lý tưởng của startup và mô hình kinh doanh có chính nghĩa”. Tuy nhiên, Shark chỉ thấy một điểm thú vị ở startup này là bộ kit chuyển đổi xe đạp thường thành xe đạp điện. “
“Trên thị trường đang có nhiều xe đạp được trợ lực điện. Khả năng Wiibike cạnh tranh trong đại dương đó tương đối khó, nên xoáy vào thị trường của bộ kit, còn định giá của em thì anh không chấp nhận được” – Shark Bình khuyên startup.
Shark Phú và Shark Bình tiếp tục đưa ra nhiều nhận định khác nhằm thuyết phục startup chọn đề nghị đầu tư của mình. Nếu Shark Phú khuyên Thu Hằng đừng quan tâm đến tiền mà hãy xem ai giúp mình được lâu dài thì Shark Bình “chốt” thêm một đề nghị rất có lợi cho startup: nếu hòa vốn trong năm nay thì sẽ tách 5% từ 33% để thưởng lại cho team và cam kết đầu tư thêm các vòng sau. Ngay lập tức, Shark Phú cũng đưa ra một cam kết “khủng” dành cho startup “nếu hòa vốn trong năm nay anh sẽ đầu tư gấp 10 lần”.
Sau một thời gian trao đổi qua lại giữa 2 Shark và startup, Thu Hằng đã chốt đề nghị của Shark Phú với mong muốn Shark Phú sẽ đồng hành thường xuyên cùng doanh nghiệp. Chia sẻ sau phần pitch, Thu Hằng cho biết dù mức định giá không đạt được như kỳ vọng nhưng chị không muốn mặc cả với các Shark vì quan trọng Wiibike đang mong muốn có được sự đồng hành của các Shark, đặc biệt là Shark Phú vì Shark có hệ thống sản xuất và phân phối tương đồng với Wiibike.
Nguồn: CafeF (https://cafef.vn/)
